พิธีบวช (ข่าวสด)

พิธีบวช

คอลัมน์ ศาลาวัด



ในช่วงชีวิตของลูกผู้ชายแต่ละช่วง ย่อมมีความเกี่ยวพันกับประเพณีการอุปสมบทเป็นพระภิกษุ ผู้ชายทุกคนเมื่ออายุครบแล้วจะต้องบวช การบวชถือว่าเป็นการอบรมบ่มนิสัยให้ดีมีศีลธรรม และเป็นการตอบแทนบุญคุณของบิดามารดาผู้ให้กำเนิด

ดังนั้น การบวชจึงถือว่าเป็นประเพณีที่จำเป็นสำหรับลูกผู้ชายทุกคน

คำว่า การบวช มาจากศัพท์ว่า ปวชะ แปลว่า งดเว้น ได้แก่ งดเว้นในสิ่งที่ควรงดเว้น คือ เว้นจากกิจบ้านการเรือนมาบำเพ็ญเพียรทำกิจพระศาสนา มีสวดมนต์ ภาวนา เป็นต้น การบวชนั้น ถ้าเป็นสามเณร เรียก บรรพชา ถ้าเป็นพระภิกษุ เรียก อุปสมบท มี 2 อย่าง คือ

พระพุทธเจ้าบวชให้ด้วยพระพุทธองค์ทรงเปล่งวาจาว่า มาเถิดพระภิกษุ ธรรมเรากล่าวดีแล้ว ท่านจงประพฤติพรหมจรรย์เพื่อพ้นทุกข์โดยชอบเถิด เรียก เอหิภิกขุอุปสัมปทา

พระสาวกบวชให้ด้วยการเปล่งวาจาว่า "พุทธัง สรณัง คัจฉามิ ธัมมัง สรณัง คัจฉามิ สังฆัง สรณัง คัจฉามิ" เรียก ติสรณคมนูปสัมปทา

พระสงฆ์ 5 รูป รวมทั้งอุปัชฌาย์บวชให้ด้วยวิธีการสวดญัตติ 1 ครั้ง อนุสาวนา 3 ครั้ง รวมเป็น 4 ครั้ง เรียก ญัตติจตุตถกรรมวาจา การบวชข้อที่ 3 นี้เป็นการบวชที่ทำอยู่ในปัจจุบัน

ในสมัยโบราณ คนออกบวชเพราะสืบทอดพระพุทธศาสนาให้คงอยู่ สำหรับการบวชในทุกวันนี้ส่วนมากจะเป็นการบวชตามประเพณี เมื่ออายุครบก็บวช บวชตอบแทนบุญคุณของพ่อแม่บ้าง

คนที่ควรบวช คือ คนที่มีอายุครบ 20 ปีบริบูรณ์ มีอาชีพชอบและมีหลักฐานดี มีความประพฤติ ไม่ติดฝิ่น กัญชา และสุรา เป็นต้น รวมทั้งมีความรู้อ่านออกเขียนได้ ปราศจากบรรพชาโทษและมีรูปร่างสมบูรณ์ไม่ชรา ทุพพลภาพ หรือพิกลพิการ

ทั้งนี้ คนที่จะบวชเขาเรียกว่า นาค แปลว่า ผู้ประเสริฐ หรือผู้ไม่ทำบาป

เหตุที่ได้ชื่อว่า นาค เรื่องเดิมมีอยู่ว่า พญานาคแปลงตัวเป็นมนุษย์มาบวชในพระพุทธศาสนา เวลานอนหลับกลับเพศเป็นนาคตามเดิม วันหนึ่งพวกภิกษุไปกราบทูลพระพุทธเจ้า พระองค์ตรัสเรียกเธอมาถามได้ความว่าเป็นเรื่องจริง จึงสั่งให้สึกเสีย พญานาคมีความอาลัยในเพศบวช จึงกราบทูลขอฝากชื่อนาคไว้ ถ้าผู้ใดจะเข้ามาบวชขอให้เรียกชื่อว่า นาค คำว่านาค จึงเป็นชื่อเรียกผู้ที่จะบวชจนถึงทุกวันนี้

เมื่อบุตรหลานมีอายุครบพอที่จะบวชเป็นพระหรือเณรได้แล้ว พ่อแม่จะนำไปฝากไว้กับเจ้าวัดก่อนบวชประมาณหนึ่งเดือน เพื่อให้ศึกษาเล่าเรียน ทำวัตรสวดมนต์ ท่องบ่นขานนาค เรียนหนังสือธรรม

การนำบุตรหลานไปฝากไว้กับเจ้าวัด เขาจัดดอกไม้ธูปเทียนใส่ขันนำตัวนาคไป เมื่อท่านรับขันแล้วก็ตีระฆัง ให้ชาวบ้านได้อนุโมทนาสาธุ การนี้เรียกว่า การประเคนนาค