คนดี
ธรรมะวันหยุด
พระเทพคุณาภรณ์ (โสภณ โสภณจิตฺโต ป.ธ.9) เจ้าอาวาสวัดเทวราชกุญชรวรวิหาร www.watdevaraj.com 0-2281-2430 begin_of_the_skype_highlighting 0-2281-2430 end_of_the_skype_highlighting
คน มีจิตใจที่ดีงาม มีคุณธรรมจริยธรรม มีคุณลักษณะที่พึงประสงค์ทั้งด้านจิตใจและพฤติกรรมที่แสดงออก เรียกว่า เป็นสัตบุรุษ คือ คนดี จะต้องประกอบด้วยธรรม 7 ประการ คือ สัทธา หิริ โอตตัปปะ พาหุสัจจะ วิริยะ สติ และ ปัญญา
สัทธา คือ เชื่อเหตุผลที่ควรเชื่อถือ เช่น เชื่อในกรรมและผลของกรรมว่า ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว สัทธานี้เป็นคุณให้บุคคลประ พฤติความดีมั่นคง ไม่เช่นนั้น ความประ พฤติก็จะผันแปรไป เพราะเหตุการณ์นั้นๆ เข้ามายั่วยวนหรือคุกคามให้ลังเลใจหรือหวั่นกลัว จึงมีพระพุทธภาษิตสรรเสริญไว้ว่า "ศรัทธาตั้งมั่นแล้วยังประโยชน์ให้สำเร็จ"
หิริ คือ ความละอายแก่ใจ ไม่กล้าทำบาป คู่กับ โอตตัปปะ คือ ความเกรงกลัวต่อความผิด ธรรม คือ หิริโอตตัปปะ ทั้งสองประ การนี้มีพระพุทธภาษิตสรรเสริญว่า "เป็นธรรมอันผ่องแผ้วและรักษาสัตว์โลกไว้เป็นอันดี" เมื่อเกิดมีในสันดานของผู้ใด ย่อมเป็นคุณอุดหนุนผู้นั้นให้ประพฤติกาย วาจา ใจ ในทางบริสุทธิ์ ทั้งในที่ลับและที่แจ้ง รักษาคุ้มครองผู้นั้นไว้มิให้ตกไปในที่ชั่ว
พาหุสัจจะ คือ การได้ยินได้ฟังมาก ได้ศึกษาเล่าเรียนมาก ทรงจำธรรมไว้ได้มาก รู้จักบาป บุญ คุณ โทษ ประโยชน์ มิใช่ประโยชน์ คุณข้อนี้เป็นทางดำเนินแห่งความประพฤติของบุคคล ให้ได้สำเร็จตามความประสงค์ เป็นปทัฏฐานแห่งการดำเนินชีวิต หากขาดการได้ยินได้ฟัง ขาดการศึกษา ก็ไม่มีความรู้ ความเข้าใจ ยากที่จะประพฤติ กาย วาจา ให้ถูกต้องได้ ฉะนั้นคุณข้อนี้จึง "เป็นธรรมเครื่องทำที่พึ่งของบุคคล"
วิริยะ คือ ความเพียรอันให้กล้าหาญ ในอันที่จะระมัดระวัง ละเว้นความชั่วต่างๆ ในสิ่งที่จะทำและรักษาความดีนั้นๆ คุณข้อนี้ "เป็นเหตุยังบุคคลให้ล่วงพ้นจากทุกข์ได้" บุคคลที่ไร้ความเพียร ย่อมไม่ได้รับความสุข ย่อมตกอยู่ในความทุกข์เสมอไป กิจการทุกอย่างไม่ว่าจะเป็นไปทางโลกก็ตาม ทาง ธรรมก็ตาม จำต้องอาศัยความเพียรช่วยอุปถัมภ์ จึงจะสำเร็จลุล่วงได้เป็นอย่างดี
สติ คือ ความระลึกได้ ในเมื่อจะทำ จะพูด จะคิด หรือกำลังทำ พูด คิด ถ้าบุคคลไม่มีสติกำกับ กิจที่ต้องทำ ถ้อยคำที่ต้องพูด เรื่องที่ต้องคิด ก็มักผิดพลาดไปหมด คุณข้อนี้เป็นสิ่งสำคัญทั้งทางโลกทั้งทางธรรม
ปัญญา คือ ความรู้เหตุผลนั้นๆ โดยถ่องแท้ คนผู้เกิดมาในโลก ถ้าไร้ปัญญา คือ ความรอบรู้เข้าใจในเหตุผล ก็ไม่สามารถหลีกพ้นจากความวิบัติ และถึงความเกษมสำราญได้ คุณข้อนี้เป็นสิ่งสำคัญของบุคคล ทำให้ได้ประสบอิฐผล อันน่าปรารถนา น่าใคร่ น่าชอบใจ ยังความยินดีปรีดาให้เกิดขึ้น และทำคนให้บริสุทธิ์ สมด้วยพระพุทธภาษิตว่า "ปัญญาเป็นแก้วของนรชน บุคคลย่อมบริสุทธิ์ได้เพราะปัญญา"
ธรรม 7 ประการ ดังกล่าวมานี้ มีอยู่ในคนดีที่เรียกว่า สัตบุรุษ จึงได้ชื่อ ธรรมของสัตบุรุษ ต่างเป็นอุปการะให้ประพฤติเป็นคนสงบเสงี่ยม สุภาพเรียบร้อย
ผู้ ที่ประกอบด้วยคุณธรรมเหล่านี้ แม้ชีวิตดับลับล่วง คนทั้งปวงก็ยังยก ย่องต่อคุณธรรมของบุคคลนั้น พากันสรรเสริญผู้นั้นตลอดไปไม่มีที่สิ้นสุด ประดุจดังว่าไม่แก่และไม่ตาย
สมัครสมาชิก:
ส่งความคิดเห็น (Atom)
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น