งามด้วยธรรม จากข่าวสด(เช่นเคย)

งามด้วยธรรม
คอลัมน์ ธรรมะวันหยุด
ความ งดงาม เป็นเรื่องที่คนจำนวนมากสนใจและแสวงหาวิธีเพื่อทำให้ตัวเองดูดีมีความมั่นใจ มีบุคลิกภาพที่ดี ต้องตาต้องใจสำหรับคนที่พบเห็น คำว่าไก่งามเพราะขนคนงามเพราะแต่ง ยังทันสมัยอยู่เสมอ "อาภรณ์เครื่องประดับต่างๆ แต่งกายให้งาม แต่ไม่คงทนถาวร ส่วนธรรมแต่งใจให้งามแบบยั่งยืนเหมาะสมทุกเพศวัย" คุณธรรมอันทำบุคคลให้งามด้วยกิริยา วาจา และใจ ประดับให้มีความงาม มีอัธยาศัยเรียบร้อย จิตใจมีความเยือกเย็น สามารถยิ้มรับการหยามหมิ่น และอดกลั้นสิ่งยั่วยุได้โดยมีความสงบเสงี่ยมอยู่ภายในจิตใจ

ธรรมดังกล่าวนี้มี 2 อย่าง คือ 1. ขันติ ความอดทน 2. โสรัจจะ ความเสงี่ยม

1. ขันติ ความอดทน เมื่อถูกกระทบกับสิ่งอันไม่พึงปรารถนา เป็นลักษณะของกายและใจที่พร้อมจะเผชิญกับเหตุการณ์ที่จะเกิดขึ้นในทุกรูปแบบ โดยไม่มีความย่อท้อ ลักษณะของความอดทน มีสามประการ คือ

1. อดทนต่อความตรากตรำ หมายถึงอดทนต่อความทุกข์ยากลำบาก ความเหน็ดเหนื่อย ปัญหาอุปสรรค ที่เกิดขึ้นจากการทำงานหรือการดำเนินชีวิต

2. อดทนต่อความลำบาก หมายถึงความสามารถอดทนต่อทุกขเวทนาอันเกิดจากความเจ็บไข้ได้ป่วย ความทุกข์ทรมาน จะมีอาการแรงกล้าอย่างไรก็ตาม ไม่แสดงอาการกระสับกระส่ายจนเกินเหตุ มีความอดทนอดกลั้นอยู่เสมอ ใจไม่หวั่นไหวอ่อนแอเกินไป เพราะตระหนักในความจริงว่า ความเจ็บป่วยเป็นเรื่องธรรมดาของคนเรา

3. อดทนต่อความเจ็บใจ หมายถึงสามารถอดทนต่ออาการหมิ่นประมาทที่ผู้อื่นกระทำแก่ตน คำด่า คำกระทบเสียดสี โดยควบคุมความโกรธไว้ได้ ไม่ทำร้ายโต้ตอบผู้นั้น

2. โสรัจจะ ความเสงี่ยม หมายถึงความสงบเสงี่ยมเจียมตัว มีอัธยาศัยงาม เรียบร้อย เป็นคุณธรรมสนับสนุนขันติ เมื่อสามารถอดทนได้แล้วพยายามสงบใจ ทำใจให้เย็น ให้ปลอดโปร่ง ไม่เก็บเอาความลำบาก ความเจ็บปวด ความเจ็บใจนั้นมาคิดอีก เมื่อใจสงบเย็นได้แล้ว กิริยาทางกายและคำพูดที่แสดงออกจะสงบเสงี่ยมเรียบร้อยเหมือนไม่มีอะไรเกิด ขึ้น เป็นลักษณะของบุคคลผู้มีจิตองอาจ สู้ทน ไม่วู่วาม ไม่หวั่นไหวเพราะรักหรือเพราะชัง หากแต่มีใจคอหนักแน่นมั่นคงอยู่เสมอ

ฉะนั้น ความงามที่เกิดขึ้นจากการตกแต่ง เกิดจากการประดับอาภรณ์ต่างๆ แต่งกายให้งาม นั้นเป็นความงามภายนอก ไม่คงทนถาวร แต่ความงามที่เกิดจากธรรม ผู้ใดประพฤติตามหลักธรรมทั้งสองประการ คือ ขันติ ความอดทน โสรัจจะ ความเสงี่ยมเจียมตัว ก็ขึ้นชื่อได้ว่า เป็นบุคคล ผู้งามไปด้วยธรรม และแต่งใจให้งามแบบยั่งยืนและมั่นคง
พระเทพคุณาภรณ์
( โสภณ โสภณจิตฺโต ป.ธ. 9 )
เจ้าอาวาสวัดเทวราชกุญชรวรวิหาร