วันอาสาฬหบูชา จากข่าวสด

วันอาสาฬหบูชา

คอลัมน์ธรรมะวันหยุด

พระเทพคุณาภรณ์ เจ้าอาวาสวัดเทวราชกุญชร,รองเจ้าคณะภาค 13



วัน อาสาฬหบูชา คือการบูชาพระรัตน ตรัยในวันเพ็ญเดือน 8 เป็นวันสำคัญยิ่งทางพระพุทธศาสนา เป็นวันที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงพระธรรมเทศนากัณฑ์แรก ชื่อว่า ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร แก่ปัญจวัคคีย์ เป็นวันที่พระอริยสงฆ์องค์แรก คือ พระอัญญาโกณฑัญญะ เกิดขึ้นในโลกเป็นวันที่พระ รัตนตรัย คือ พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ เกิดครบบริบูรณ์

พระพุทธเจ้า เมื่อตรัสรู้แล้ว ทรงพิจารณาถึงธรรมที่ลึกซึ้ง ทรงน้อมพระหฤทัยในการแสดงธรรมสั่งสอนมหาชน ทรงดำริหาผู้สมควรรับฟังเทศนาครั้งแรก ระลึกถึงปัญจวัคคีย์ว่ามีอุปการะมาก ทั้งยังมีพื้นฐานทางปัญญาได้เคยปฏิบัติร่วมกันมาก่อน จึงเสด็จไปถึงป่าอิสิปตนมฤคทายวัน เมืองพาราณสี แล้วแสดงเทศนากัณฑ์แรก ประกาศความตรัสรู้ของพระองค์

สาระสำคัญพระธรรมเทศนากัณฑ์แรกนี้ ทรงยกข้อปฏิบัติที่สุดโต่ง 2 อย่าง คือ

1.การหมกมุ่นพัวพันด้วยความสุขในกาม

2.การทรมานตนให้ลำบาก

ทั้ง สองทางนี้ ไม่ควรปฏิบัติ เพราะมีโทษมาก ไม่ใช่ทางพ้นทุกข์ ซึ่งพระองค์ได้ลองปฏิบัติมาแล้ว แต่ไม่ได้ผลใดๆ ทรงแสดงทางสายกลาง คือ อริยมรรคมีองค์ 8 คือ

สัมมาทิฏฐิ ความเห็นชอบ คือเห็นว่าทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว

สัมมาสังกัปปะ ความดำริชอบ คือดำริออกจากกาม ดำริไม่พยาบาท ดำริไม่เบียดเบียน

สัมมาวาจา เจรจาชอบ คือเว้นจากพูดเท็จ เว้นจากพูดส่อเสียด เว้นจากคำหยาบ เว้นจากพูดเพ้อเจ้อ

สัมมากัมมันตะ การงานชอบ คือเว้นจากการประพฤติชั่วทางกาย คือเว้นจากการฆ่าสัตว์ เว้นจากการลักทรัพย์ และเว้นจากการประพฤติผิดในกาม

สัมมาอาชีวะ เลี้ยงชีวิตชอบ คือเว้นจากการคดโกง หลอกลวง มีอาชีพที่ไม่ผิดกฎหมาย

สัมมาวายามะ ความเพียรชอบ คือเพียรละความชั่ว เพียรทำความดี เพียรรักษาความดี

สัมมาสติ ระลึกชอบ คือตั้งสติพิจารณาสิ่งทั้งหลายให้รู้เท่าทันตามที่เป็นจริง

สัมมาสมาธิ ตั้งใจชอบ คือจิตตั้งมั่นแน่วแน่ในธรรมความดี

อริยมรรค 8 ประการนี้ เป็นข้อปฏิบัติ ที่ไม่หย่อน และไม่ตึงจนเกินไป เป็นสิ่งที่ควรประพฤติปฏิบัติเพื่อความเป็นอยู่อย่างพอดี พอเพียง และเป็นทางที่จะให้บรรลุธรรมต่อไป

ผู้ที่ปฏิบัติธรรมสายกลาง จะสามารถเจริญก้าวหน้าบรรลุธรรมได้ เปรียบเสมือนกับสายพิณที่ขึงหย่อนเกินไป ก็ดีดไม่ดัง ตึงเกินไป ดีดเข้าก็ขาด ขึงให้พอดีๆ จึงจะดีดดังไพเราะ และไม่ขาด

เมื่อจบพระธรรมเทศนา ท่านโกณฑัญญะได้เห็นธรรม ถึงความเป็นคนแกล้วกล้า ปราศจากความสงสัย มีความรู้เข้าใจในพระธรรมคำสั่งสอนอย่างถ่องแท้ จึงทูลขออุปสมบทเป็นภิกษุองค์แรกในพระพุทธศาสนา

สำหรับพุทธศาสนิกชน เมื่อวันสำคัญเช่นนี้มาถึง ควรปฏิบัติละเว้นความชั่ว ทำแต่ความดี ทำจิตใจให้บริสุทธิ์ ทำบุญใส่บาตร ให้ทาน รักษาศีล ฟังพระธรรมเทศนา เจริญจิตตภาวนา เวียนเทียนรอบพระอุโบสถ หรือสถานที่สำคัญภายในวัดใกล้บ้านของตน