ภูมิธรรมชาวพุทธ (9)
คอลัมน์ พระพรหมคุณาภรณ์
(ป.อ.ปยุตฺโต ป.ธ.๙)
คําอาราธนาศีล 8 :
(เหมือนกับคำอาราธนาศีล 5 เปลี่ยนแต่ ปญฺจ เป็น อฏฺฐ)
มยํ ภนฺเต, ติสรเณน สห, อฏฺฐ สีลานิ ยาจาม;
ทุติยมฺปิ มยํ ภนฺเต, . . .
ตติยมฺปิ มยํ ภนฺเต, . . .
แปลว่า : ข้าแต่ท่านผู้เจริญ ข้าพเจ้าทั้งหลาย ขอศีล 8 พร้อมทั้งไตรสรณะ
แม้ครั้งที่ 2 ข้าแต่ท่านผู้เจริญ ข้าพเจ้าทั้งหลาย . . .
แม้ครั้งที่ 3 ข้าแต่ท่านผู้เจริญ ข้าพเจ้าทั้งหลาย . . .
คำอาราธนาอุโบสถศีล
มยํ ภนฺเต, ติสรเณน สห, อฏฺฐงฺคสมนฺนาคตํ, อุโปสถํ ยาจาม (ว่า 3 จบ)
แปลว่า : ข้าแต่ท่านผู้เจริญ ข้าพเจ้าทั้งหลายขออุโบสถ อันประกอบด้วยองค์ 8 พร้อมทั้งไตรสรณะ
พึงสังเกตว่า ผู้อาราธนา ขอศีล แต่พระเพียงบอกสิกขาบท ให้คฤหัสถ์ตกลงรับข้อฝึกไปปฏิบัติ เพื่อทำตัวให้มีศีลด้วยตนเอง
[2.11] หลีกเว้น อบายมุข 6 ดำเนินใน วัฒนมุข 6
ก.
อบายมุข 6 (ช่องทางของความเสื่อม, ทางแห่งความพินาศ,
เหตุย่อยยับแห่งโภคทรัพย์ - Apayamukha: causes of ruin; ways of
squandering wealth)
1.เสพติดสุรายาเมา (addiction to intoxicants; drug addiction)
2.เอาแต่เที่ยวไม่รู้เวลา (roaming the streets at unseemly hours)
3.จ้องหาแต่การบันเทิง (frequenting shows)
4.ระเริงเล่นติดการพนัน (indulgence in gambling)
5.พัวพันมั่วสุมมิตรชั่ว (association with bad companions)
6.มัวจมอยู่ในความเกียจคร้าน (habit of idleness)
ข. วัฒนมุข 6 (ธรรมที่เป็นปากทางแห่งความเจริญ,
ธรรมที่เป็นดุจประตูชัยอันจะเปิดออกไปให้ก้าวหน้าสู่ความเจริญงอกงามของ
ชีวิต - Vaddhana-mukha: channels of growth; gateway to progress)
1.อาโรคยะ (ความไม่มีโรค, ความมีสุขภาพดี - Arogya : good health)
2.ศีล (ความประพฤติดี มีวินัย ไม่ก่อเวรภัย ได้ฝึกในมรรยาทอันงาม - Sila : moral conduct and discipline)
3.พุทธานุมัติ (ศึกษาแนวทาง มองดูแบบอย่าง
เข้าถึงความคิดของพุทธชนเหล่าคนผู้เป็นบัณฑิต - Buddhanumata : conformity
or access to the ways of great, enlightened beings)
4.สุตะ (ใฝ่เล่าเรียนหาความรู้ ฝึกตนให้เชี่ยวชาญและทันต่อเหตุการณ์ - Suta : much learning)
5.ธรรมานุวัติ (ดำเนินชีวิตและกิจการงานโดยทางชอบธรรม - Dhammanuvatti :
practice in accord with the Dhamma; following the law of righteousness)
6.อลีนตา (เพียรพยายามไม่ระย่อ, มีกำลังใจแข็งกล้า ไม่ท้อถอยเฉื่อยชา เพียรก้าวหน้าเรื่อยไป - Alinata : unshrinking perseverance)
สำหรับเด็กๆ พึงจำง่ายๆ ว่า
1.รักษาสุขภาพดี 2.มีระเบียบวินัย 3.ได้คนดีเป็นแบบอย่าง 4.ตั้งใจเรียนให้รู้จริง 5.ทำแต่สิ่งที่ถูกต้องดีงาม 6.มีความขยันหมั่นเพียร
ธรรม 6 ประการชุดนี้ ในบาลีเดิมเรียกว่า อัตถทวาร (ประตูแห่งประโยชน์,
ประตูสู่จุดหมาย) หรือ อัตถประมุข (ปากทางสู่ประโยชน์, ต้นทางสู่จุดหมาย)
และอรรถกถาอธิบายคำ อัตถะ ว่า หมายถึง "วุฒิ" คือความเจริญ ซึ่งได้แก่
วัฒนะ ดังนั้นจึงอาจเรียกว่า วุฒิมุข หรือที่คนไทยรู้สึกคุ้นมากกว่าว่า
วัฒนมุข
อนึ่ง ในฝ่ายอกุศล มีหมวดธรรมรู้จักกันดีที่เรียกว่า
อบายมุข 6 ซึ่งแปลว่า ปากทางแห่งความเสื่อม
จึงอาจเรียกธรรมหมวดนี้ด้วยคำที่เป็นคู่ตรงข้ามว่า อบายมุข 6
(ปากทางแห่งความเจริญ)
[2.12] อคติ 4 (ฐานะอันไม่พึงถึง,
ทางความประพฤติที่ผิด, ความไม่เที่ยงธรรม, ความลำเอียง - Agati : wrong
course of behaviour; prejudice; bias; injustice)
1.ฉันทาคติ (ลำเอียงเพราะชอบ - Chandagati : prejudice caused by love or desire; partiality)
2.โทสาคติ (ลำเอียงเพราะชัง - Dosagati : prejudice caused by hatred or enmity)
3.โมหาคติ (ลำเอียงเพราะหลง, พลาดผิดเพราะเขลา - Mohagati: prejudice caused by delusion or stupidity)
4.ภยาคติ (ลำเอียงเพราะกลัว, เสียธรรมเพราะความขลาด - Bhaya-gati : prejudice caused by fear)
พึงเว้น อคติ 4 นี้ แต่พึงเจริญ พรหมวิหาร 4 และใช้สังคหวัตถุ 4
สมัครสมาชิก:
ส่งความคิดเห็น (Atom)
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น